Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra

Jad - יד

Wskazówka służąca do wskazywania odczytywanego tekstu.

Jesziwa - ישיבה

Uczelnia talmudyczna. Słowo pochodzi od czasownika laszewet – siedzieć. Wg tradycji już Jakub pobierał nauki w jesziwie. Początkowo były przeznaczone wyłącznie dla mężczyzn. Dopiero w XX wieku otwarto pierwsze jesziwy dla kobiet. Najsłynniejsze jesziwy z terenów dawnej Rzeczpospolitej znajdowały się w miejscowościach – Mir, Wołożyń, Lublin.

Jom ha-Din – יום הדין

Dzień sądu. Jedna z nazw święta Rosz ha-Szana. Nazwa podkreśla inny aspekt tego dnia: w Rosz ha-Szana każdy winien stanąć przed Bogiem - Sędzią i zdać relację z własnych uczynków. Tego dnia sądzone są czyny człowieka popełnione przez niego w ciągu całego roku. Nazwa pojawia się w Misznie w traktacie Rosz ha-Szana. Cały okres dziesięciu dni łączących Rosz ha-Szana i Jom Kipur, czyli tak zwanych Strasznych Dni lub też Dziesięciu Dni Pokuty ma charakter sądu. Każdy człowiek stoi bezpośrednio przed Bogiem i jest sądzony za swe czyny. Decyzje zapadające tego dnia przypieczętowane są w Jom Kipur. Nazwa nawiązuje do tradycji zapisanej w zbiorze midraszów pod tytułem Jalkut Szimoni. Według tej tradycji człowiek został stworzony pierwszego dnia miesiąca tiszre. Wziął także na siebie boskie nakazy i zakazy. Każdego roku o tej właśnie porze sprawdzany jest każdy człowiek i cały świat.

Jom ha-Terua – יום התרועה

Dosłownie - dzień trąbienia. Inna nazwa święta Rosz ha-Szana. Ten termin pojawia się w Księdze Liczb 29;1.

Jom ha-Zikaron - יום הזיכרון

Wspólna nazwa dwu dni poświęconych pamięci ofiar Holokaustu i ofiar wojen w Izraelu. Nazwa pochodzi od hebrajskiego czasownika lizkor - pamiętać. Dnia 27 miesiąca nisan przypada Dzień Pamięci o Zagładzie (יום הזיכרון לשואה ולגבורה), będący wspomnieniem o sześciu milionach Żydów zamordowanych przez hitlerowców w czasie II Wojny Światowej. Święto zostało ustanowione w Izraelu w 1951 roku.
Drugim dniem pamięci jest - Dzień Pamięci Poległych Żołnierzy i Ofiar Terroru (יום הזכרון לחללי מערכות ישראל ולנפגעי פעולות האיבה)‎ - upamiętnia żołnierzy poległych w wojnach oraz ofiary terroryzmu. Przypada czwartego dnia miesiąca ijar. Poprzedza inne ważne wydarzenie w kalendarzu żydowskim - Dzień Niepodległości.

Jom Kipur -  יום כיפור

Dzień Pojednania, Sądny Dzień (też: Jom ha-Kipurim - יום הכיפורים). Święto obchodzone 10 dnia miesiąca tiszrei. W trakcie święta obowiązuje ścisły post trwający dwadzieścia pięć godzin. Zabronione jest: jedzenie, picie, kąpiele i mycie ciała, stosunki seksualne, noszenie skórzanego obuwia, używanie perfum. Jom Kipur kończy okres dziesięciu dni pokuty, rozpoczęty w Rosz ha-Szana. Wg tradycji los człowieka zapisany jest w księdze w Nowy Rok, a wyrok przypieczętowany w Dzień Pojednania. Modlitwa na Jom Kipur składa się wyjątkowo z pięciu części. Są to: Maariw - modlitwa wieczorna, Szachrit - modlitwa poranna, Musaf - modlitwa dodatkowa, Mincha - modlitwa popołudniowa i Neila - modlitwa zamykająca. W wigilię święta odmawia się w synagodze modlitwę Kol Nidrei. Tradycyjne życzenie składane przed Jom Kipur to: Com kal - łatwego postu. Mówi się też gmar chtima towa - dobrego zapisu, zapieczętowania. Wielu niereligijnych Żydów pości, albo uczestniczy w modlitwach.
Zwyczaje związane z Dniem Pojednania, to między innymi odwiedziny grobów cadyków i grobów członków rodziny w wigilię Nowego Roku i Dnia Pojednania. Część ludzi ma zwyczaj ubierać się na biało. Kolejny zwyczaj to kaparot - ofiara z drobiu (lub częściej dziś pieniądze), która przeznaczona jest na cele dobroczynne. Mężczyzna dokonuje rytuału kaparot kręcąc nad głową koguta (kobieta kurę), który następnie jest zabijany i przeznaczany dla ubogich. Po południu w wigilię święta mężczyźni udają się do mikwy. Przed rozpoczęciem postu spożywa się kolację. W Izraelu jest to dzień, w którym nie ma transmisji telewizyjnych i radiowych .Zamiera ruch lotniczy i drogowy. Nie działa komunikacja publiczna. Także większość mieszkańców kraju nie podróżuje w ten dzień.

Jorcajt - יורצייט

Dzień, w którym przypada rocznica śmierci zmarłego. W pierwszą rocznicę po śmierci bliskiego rodzina przerywa żałobę i od tego momentu jej członkowie mogą uczestniczyć w radosnych wydarzeniach, takich jak ślub. Kolejne rocznice śmierci obchodzone były w następujacy sposób: rodzina zmarłego pości i uczestniczy w studiowaniu Miszny. Dziś zwyczaj postu nie jest przestrzegany. Męski potomek zmarłego (jeśli zmarły nie ma syna to najbliższy czlonek rodziny) ma obowiązek odmówienia kadiszu (kadisz jetom), tak jak czynił to przez pierwszy rok żałoby. Istnieje zwyczaj, że w szabat przypadajcy blisko dnia rocznicy śmierci bliskiego, rodzina urządza kidusz w synagodze. Wśrod Żydów preskich jest zwyczaj, że mężczyzna z rodziny zmarłego jest honorowany w synagodze aliją.