Profesor Mojżesz Schorr - człowiek postępu     

Strona głownaWprowadzenie

Spis treści

Epilog

 Przeczuwając zapewne rozmiary czekającej Żydów tragedii, Mojżesz Schorr podjął rozmaite inicjatywy: stanął na czele Żydowskiego Komitetu Emigracyjno-Kolonialnego, wziął też udział w konferencji, która odbyła się w czerwcu 1938 roku w Evian, poświęconej problemowi uchodźców z nazistowskich Niemiec. Małżeństwo Schorrów zresztą działało w Komitecie Pomocy na rzecz uchodźców z Niemiec.
Natychmiast po wybuchu II wojny światowej Mojżesz Schorr został członkiem Żydowskiego Komitetu Obywatelskiego, ale w dniu 6 lub 7 września opuścił Warszawę, odrzucając propozycję wyjazdu z polskim rządem. Jechał do Równego, do córki, lecz gdy dotarł do miejscowości Ostróg, został aresztowany przez Sowietów, którzy wkroczyli na tereny wschodnich kresów Rzeczpospolitej. Od tej pory rodzina już go nie widziała. Przebywał w więzieniach kolejno w Łucku, Równem i Lwowie. Prawdopodobnie w pierwszej połowie 1941 roku został przewieziony do Moskwy, gdzie osadzono go w  okrytym ponurą sławą więzieniu, na Łubiance.  W czasie swoich peregrynacji więziennych zetknął się ponoć z działaczami Bundu Wiktorem Alterem i Henrykiem Erlichem, a także z poetą Władysławem Broniewskim.
Jak wynika z dokumentu rehabilitacyjnego, pochodzącego z 1992 roku, Mojżesz Schorr został skazany na pięć lat  zesłania do Uzbeckiej SRS „za aktywną działalność nacjonalistyczną i walkę przeciwko ruchom rewolucyjnym”. Wyrok wydał Sąd Specjalny NKWD w dniu 17 maja 1941 roku.
Starania o uwolnienie Schorra podejmowała zarówno rodzina, jak i czynniki oficjalne, między innymi rząd polski na wychodźstwie. Bezskutecznie. Na przełomie lat 1941/42 polskie władze dowiedziały się o śmierci Mojżesza Schorra. Zmarł w obozie Posty 8 lipca 1941 roku.
Żona, Tamara, zmarła w obozie Vittel w kwietniu 1944 roku.