Profesor Mojżesz Schorr - człowiek postępu     

Strona głownaHistoryk i nauczyciel

Lata 1899- 1923

1899 Mojżesz Schorr, po złożeniu egzaminu rabinackiego 26 marca, zostaje nauczycielem religii mojżeszowej we Lwowie, w Seminarium Nauczycielskim Męskim (pracuje tam aż do wyjazdu z Lwowa w 1923 r.), jednocześnie podejmuje pracę w V Gimnazjum.

PROGRAM NAUCZANIA RELIGII MOJŻESZOWEJ
W GIMNAZJUM OPRACOWANY PRZEZ M. SCHORRA

I klasa  Historya biblijna do śmierci Mojżesza w związku z zasadami wiary. Dziesięcioro przykazań, Modlitwa poranna i błogosławieństwa.

II klasa  Historya biblijna od Jozuego do podziału państwa w związku z zasadami wiary. Obowiązki względem Boga i ludzi. Świętai posty. Modlitwa wieczorna i błogosławieństwo przy szczególnych uroczystościach.

III klasa  Historya biblijna od podziału państwa Aleksandra Wielkiego. Trzy nauki główne wyznania mojżeszowego. Najważniejsze przepisy ceremonialne, nazwy. Podział i treść ksiąg pisma św. Modlitwy na sobotę i święta.

IV klasa  Historya Izraelitów od Aleksandra Wielkiego do okresu hiszpańskiego (1000.p.n.Chr.). Nazwa i treść pism apokryficznych. Odczytywanie Tory i proroków przy nabożeństwie publicznem. Podział nabożeństwa.

V klasa  Objaśnienie 13 artykułów wiary według Majmonidesa. Ustawy moralne i etyczne. Dogmaty religijne. Wybór ustępów z Pentateuchu (wedłu chrestomatii) z objaśnieniami pod względem treści i historyi (część I pięcioks. Mojżesz.).

VI klasa  Moralność na podstawie sentencji ojców (I-II). Wybór pism historycznych i proroków z objaśnieniami jak w klasie V.

VII klasa  Zasady etyki podług Biblii, proroków i Talmudu. Wybór ustępu z Jeremiasza, psalmów Hioba, z objaśnieniami jak w klasie V.

VIII klasa  Historya Żydów od najdawniejszych czasów aż do odkrycia Ameryki i z biografiami najsłynniejszych mężów. Historya Żydów w Polsce (z uwzględnieniem ich wewnętrznej organizacji).

1900  Uczestniczy w III Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie. Wygłasza referat „Historia Żydów w Polsce”, w którym przedstawia sześciopunktowy  program badania dziejów Żydów:

1.Wydanie żydowskiego dyplomatariusza, który miałby zawierać wszystkie przywileje dotyczące Żydów całej Polski aż do roku 1772.
2.Wydanie materiałów archiwalnych dotyczących historii Żydów w poszczególnych miastach, głównie w formie regestrów  i streszczeń, jak również w ich dosłownym brzmieniu.
3.Sporządzenie i wydanie wypisów dotyczących Żydów polskich z różnych źródeł, z kronik i pamiętników.
4.Prowadzenie systematycznych poszukiwań wszystkich rękopiśmiennych źródeł hebrajskich, w szczególności ksiąg dokumentujących działalność ksiąg żydowskich.
5.Dokonanie monograficznego ujęcia dziejów Żydów w większych miastach.
6.Systematyczne zbieranie i gromadzenie materiałów etnograficznych odnoszących się do polskich Żydów.

Publikuje rozprawę doktorską Organizacja Żydów w Polsce od najdawniejszych czasów, pisaną pod kierunkiem prof. Bronisława Dembińskiego.

1902 Dzięki poparciu Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Lwowskiego uzyskuje stypendium materialne, które umożliwia mu odbycie w Berlinie dwuletnich studiów z zakresu filologii semickiej, głównie w dziedzinie asyrologii i historii starożytnego Wschodu. Jego zainteresowania tą dziedziną wzrastają po odkryciach w Tel-el-Amarn kodeksu Hammurabiego. Opracowuje bibliografię najnowszych dzieł o starożytnym Wschodzie. (Przegląd literatury historii powszechnej: Wschód starożytny), ogłasza ją w „Kwartalniku Historycznym” w 1901 r. oraz rozprawa pt. Starożytności biblijne w świetle archiwum egipskiego z XIV w. przed Chr., publikacja ukazuje się w „Przewodniku Naukowo-Literackim”. Lata berlińskie oraz wiedeńskie stanowią podstawę jego późniejszych prac w dziedzinie semitologii i assyrologii. Otrzymuje także od rządu austriackiego kilkuletnie stypendium na pobyt w Berlinie, gdzie znajduje się wówczas centrum badań nad semityką oraz prawem babilońskim.

1903 Wraz ze znanymi historykami, Majerem Bałabanem i Ignacym Schiperem, uczestniczy w pracach Żydowskiego Koła Naukowego, biorąc udział w opracowaniu „Jewriejskoj Enciklopedii”. Ukazuje się jego książka "Żydzi w Przemyślu do końca XVII wieku", za którą otrzymuje nagrodę w konkursie im. Hipolita Wawelberga przyznaną przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu we Lwowie. Podejmuje się funkcji przewodniczącego Towarzystwa dla Szerzenia Oświaty wśród Żydów „Toynbeehail” we Lwowie.

1904 Pod jego kierownictwem 22 i 23 maja odbywa się konferencja pedagogów, połączona z europejską wystawą podręczników i pomocy szkolnych do nauki religii mojżeszowej. W powołanym właśnie Związku Nauczycieli Religii Mojżeszowej Szkół Ludowych i Średnich w Galicji zostaje prezesem.

1905 W klasach V-VII V Gimnazjum uczy w oparciu o autorski „plan religii mojżeszowej”. Uczestniczy w VII Kongresie Syjonistycznym w Bazylei.

1907 Na posiedzeniu Komisji historyczno- filozoficznej w Akademii Umiejętności w Krakowie przedstawia rozprawę "Kodeks Hammurabiego a współczesna praktyka prawna".

1908 Obejmuje posadę nauczyciela religii mojżeszowej w Seminarium Nauczycielskim.

1909 Wygłasza habilitacyjny wykład pt. Ustrój gospodarczy w Babilonii w okresie dynastii Hammurabiego (2060-1760 przed Chrystusem), po którym jednogłośnie uchwalono wniosek o przyznanie mu venia legendi, to znaczy zezwolenia na prowadzenie wykładów na wyższej uczelni z zakresu języków semickich i historii starożytnego Wschodu.

Za publikację Sumariusz przywilejów generalnych Żydów w Polsce zostaje ponownie wyróżniony nagrodą im. Hipolita Wawelberga przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu we Lwowie.

1910 Podejmuje pracę na uniwersytecie Lwowskim na stanowisku docenta z zakresu języków semickichi historii starożytnego Wschodu.

1912 Uczestniczy w kongresie orientalistów w Atenach, podczas którego pełni funkcję jednego z sekretarzy sekcji semitologicznej.

1916 Uniwersytet Lwowski przyznaje mu tytuł profesora nadzwyczajnego. Zostaje członkiem Centralnego Komitetu Opieki nad Żydowskimi Sierotami we Lwowie.

1917 Przewodniczy Lwowskiemu Żydowskiemu Komitetowi Ratunkowemu.

1918 Zostaje mianowany członkiem komisji orientalistycznej przy Akademii Umiejętności.

1919 Towarzystwo Szkoły Ludowej i Średniej powołuje go na przewodniczącego, a w 1923 r. na prezesa towarzystwa. Organizacja ta zakłada dwa gimnazja żydowskie z językiem hebrajskim i przedmiotami judaistycznymi.

Zostaje członkiem Wydziału Miejscowego Komitetu Opieki na Sierotami Żydowskimi we Lwowie.

1920 Zostaje powołany na członka przybranego Towarzystwa Naukowego we Lwowie.

1921 Obejmuje funkcję przewodniczącego Lwowskiej Loży „Leopolis” B’nei Brith.

1923 Jest jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego we Lwowie, zostaje powołany do jego władz.



Spis treści

Historyk i nauczyciel

Aula Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lowie. Tutaj w latach 1910 - 1922 M. Schorr pracował jako wykładowca.Początki Uniwersytetu sięgają XVII wieku. W Krakowie, w dniu 20 stycznia przekazano Janowi Kazimierzowi, byłemu członkowi zakonu jezuitów, dyplom fundacyjny na założenie czterowydziałowego (również z wydziałami świeckimi prawa i medycyny) uniwersytetu jezuickiego we Lwowie.

W 1758 r. August III potwierdził fundację Jana Kazimierza, określając uczelnię jako szkołę akademicką z dwoma wydziałami: teologii i filozofii, jednak bez prawa nadawania stopni naukowych. Status uniwersytetu uzyskała za panowania Józefa II w 1784 r. jako uczelnia z czterema wydziałami: teologii, filozofii, prawa i medycyny. Od 1870 r. językiem wykładowym był polski, jednocześnie jednak zachowano możliwość zdawania egzaminów w języku niemieckim lub rosyjskim. Uczelnia przyciągała młodzież polską niechętną studiom w szkołach rosyjskich lub na całkowicie zrusyfikowanym Uniwersytecie Warszawskim.

Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie już nie ma. Większość znakomitych profesorów została rozstrzelana przez Niemców w 1941 roku, uczelnia nie odrodziła się.

 

Protokół z habilitacji doktora Mojżesza Schorra w 1909 r. Nominacja M. Schorra na stanowisko docenta Uniwersytetu Lwowskiego. Niżej - plan wykładów dla studentów

 

… Droga do umiłowania żydostwa, droga do wierności i przywiązania wobec wiary, droga do narodu- prowadzi przez intelektualne wniknięcie w istotę judaizmu, przez poznanie naszej chlubnej przeszłości z jednej, a skarbów piśmiennictwa z drugiej strony…

Mojżesz Schorr

 

Nominacja M. Schorra na nauczyciela. Lwów, ulica Jagiellońska, na której mieszkał M. Schorr.

 

Świetny Dziekanacie!

Mam zaszczyt zawiadomić, że na życzenie słuchaczy zmieniam wykład ogłoszony na półrocze letnie pt. „Interpretacje pomników asyryjskich” (1 g.), zamiast których będę wykładał: Kurs początkowy języka asyryjskiego, 1 g. tygodniowo, w dniu mającym się później oznaczyć.

dr Mojżesz Schorr
Docent pryw.

Lwów. 18.III.1912

 

b_100_0_16777215_00___images_historyk_baden.jpg

 

5 listopada 1916 władze niemieckie i austriackie wydały akt gwarantujący Polakom powstanie samodzielnego Królestwa Polskiego. W tym czasie M. Schorr przebywał w Baden i nie mógł przyjechać do Polski.